چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟

امکان‌سنجی (FS) و طرح توجیهی پروژه های تجاری اداری مسکونی

شاید برای شما هم جالب باشد بدانید امکان‌سنجی پروژه های تجاری اداری مسکونی و فرآیند انجام آن چگونه است؛ پس با این مطلب همراه شوید تا نکات مهمی را درباره آن عنوان کنیم.

به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، فکر کردن لازمه شروع هرکاری است. آدمی حتی برای شروع کارهای کوچک روزمره نیز به فکر کردن و بررسی جوانب موضوع کاری اش احتیاج دارد و چه بسا بسیاری از امور، به دلیل عدم تفکر و توجه با مشکلات و چالش‌های بسیاری رو به رو شده است. برای استارت هر پروژه‌ای باید یک سرمایه گذاری مناسب انجام شود. هیچ سرمایه‌ای به راحتی به دست نمی‌آید اما بارها دیده‌ایم که چه سرمایه‌های هنگفتی به دلیل کم توجهی و عدم انجام طرح توجیهی فنی و اقتصادی از بین رفته‌اند. وقتی از امکان سنجی و طرح توجیهی فنی و اقتصادی در حوزه ملک و مجتمع‌های مسکونی تجاری و اداری صحبت می‌کنیم، از دست دادن سرمایه شکل دیگری معنا می‌شود. بسیاری از پروژه‌های تکمیل شده‌ای که امروز روی دست صاحبان پروژه‌ها و کارفرمایان مانده‌اند و و یا پروژه‌هایی که نیمه کاره رها شده‌اند، نمونه‌هایی از سرمایه‌های از دست رفته و حاصل عدم تهیه طرح توجیهی مناسب هستند.

منظور از نوشتن طرح توجیهی چیست؟

طرح توجیهی فنی و اقتصادی را می‌توان مجموعه‌ای از اطلاعات و داده‌های لازم برای شروع یک پروژه سرمایه گذاری دانست. در این طرح فاکتورهای بسیار متعددی از جمله میزان سرمایه لازم برای استارت، تجهیزات مورد نیاز، هزینه‌های جاری برای پرداخت حقوق و دستمزد، میزان تولید سالانه و سود حاصل از آن و فاکتورهای بسیاری از این دست بررسی می‌گردند. طرح توجیهی در حقیقت یک روش تحلیل و ارزیابی است که عملی بودن و یا غیر عملی بودن پروژه و مشکلات و چالش‌های آن را به تصویر می‌کشد. هر چند تمامی کارفرمایان انتظار دارند که خروجی نگارش طرح توجیهی مثبت باشد اما باید واقعیت‌ها را پذیرفت و بی گدار به آب نزد. به این ترتیب شما می‌توانید با تهیه طرح توجیهی یا امکان سنجی پروژه به این نتیجه برسید که پروژه شما ارزش پیاده سازی دارد و یا اینکه منافع شما را به خطر می‌اندازد.

امکان‌سنجی پروژه‌های تجاری اداری مسکونی و فرآیند انجام آن چگونه است؟

شناخت کامل وضعیت موجود و سطح و سطوح پروژه بر اساس طرح تفصیلی و استعلامات قانونی

بررسی مفروضات شهرداری و حقوق مکتسبه سطح و سطوح پروژه‌ها بر اساس پهنه‌بندی طرح تفصیلی شهر تهران

ارزیابی و مطالعه کلیه هزینه‌ها و ابعاد سرمایه گذاری در جریان

محاسبه ارزش حال، جریان وجوه و.

کنترل معیارهای ارزیابی طرح‌های سرمایه‌گذاری، خالص ارزش حال، نرخ بازده داخلی و.

تحلیل حساسیت پروژه‌های ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

تحلیل ریسک پروژه‌های ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

تعیین ساختار بهینه تامین مالی یک پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

مدل سازی اقتصادی پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)، مسائل مرتبط با کاربری پروژه‌ها

تعریف تناسب کاربری با موقعیت پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

تنظیم مفروضات تورمی در مدل‌های اقتصادی پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

سیاست بهینه انتخاب سرمایه‌گذار، مشارکت و برون‌سپاری در پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

مدل‌های بهره‌برداری پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

پیشنهادات جهت افزایش بازدهی پروژه ساختمانی (تجاری، اداری، مسکونی)

بدیهی است انجام کلیه امور فوق نیاز به تخصص و دانش لازم در این زمینه داشته و لازم است به متخصصین این حوزه مراجعه نمود.

مراحل نوشتن طرح توجیهی فنی و اقتصادی کسب و کار

مطالعه امکان سنجی و نگارش طرح توجیهی زمین، کسب و کار و هر سرمایه گذاری دیگر یک فرایند زمان بر است چون باید فاکتورها و مؤلفه‌های بسیاری را مورد بررسی قرار دهید. قطعاً یک تصمیم گیری آگاهانه بر پایه تحقیق و بررسی به موفقیت حتمی صاحبان پروژه کمک بسیاری می‌کند. بنابراین وقت گذاشتن برای تهیه این طرح به هیچ عنوان خالی از لطف نخواهد بود و در ابتدای کار دورنمایی از آینده سرمایه گذاریتان ترسیم می‌شود.

باید تعیین کنید که چه میزان سرمایه برای آغاز کار و رسیدن به هدف خود نیاز دارید و توقع شما از درآمد حاصل از پروژه چه مقدار است. برای برآورد صحیح هزینه‌ها باید تمام هزینه‌های شروع پروژه، مدیریت آن و سایر هزینه‌های جاری را در نظر بگیرید. پس از آن باید یک تحقیق جامع در خصوص زمینه رشد، تقاضای بازار، تعداد رقبا و فاکتورهایی از این دست را بررسی کنید. این تحقیقات برای نوشتن طرح توجیهی مسکونی تجاری اداری اهمیت بسیاری دارد چون این روزها ساخت و ساز به شکل گسترده‌ای انجام می‌شود و اگر با آمادگی لازم مبتنی بر آگاهی وارد این حوزه نشوید با چالش‌های بسیاری مواجه می‌شوید. نوشتن طرح توجیهی فنی و اقتصادی در این حوزه پس از اتمام پروژه فرآیند تبلیغات و بازاریابی شما را نیز ساده‌تر می‌کند چون به خوبی با نیازهای جامعه هدف آشنا شده‌اید.

نکات مهم در نوشتن طرح توجیهی فنی و اقتصادی

مطالعات لازم در تنظیم طرح توجیهی زمین یا هر سرمایه گذاری دیگر در سه فاز مختلف مطالعات فنی، مطالعات اقتصادی و مطالعات امکان سنجی بررسی می‌شود. این دسته بندی به شما کمک می‌کند که با تفکیک بخش‌های مختلف مطالعاتی به نتیجه بهتری در سرمایه گذاری برسید. شما با مطالعه بازار هدف می‌توانید از دید مشتری به پروژه نگاه کردن و الزامات آن را درک کنید، سپس با بررسی الزامات فنی در بازار هدف خطرات و ریسک‌های فنی را ارزیابی کرده و چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟ در نهایت می‌توان میزان سرمایه گذاری، درآمد حاصل از فروش و شاخصه‌های اقتصادی دیگر را بررسی کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که طرح توجیهی فنی و اقتصادی صرفاً برای استارت یک پروژه نیست بلکه شما می‌توانید از روش‌های مطالعاتی آن برای نحوه توسعه پروژه و یا افزایش سرمایه در بخش‌های مختلف استفاده کنید. به عنوان مثال طرح توجیهی زمین به شما امکان می‌دهد که مشخص کنید آیا خرید زمین بر اساس مطالعات امکان سنجی برای شما سود دارد یا خیر؟

گروه سرمایه گذاری و فنی مهندسی طاها

برای اینکه به نتیجه درستی در تهیه طرح توجیهی فنی و اقتصادی برسید باید در کنار تحقیقات درست تخصص کافی برای ارزیابی داده‌ها داشته باشید. دپارتمان‌های تخصصی گروه طاها با مطالعات بسیار و تخصص بالا طرح امکان سنجی و گزارش توجیهی فنی و اقتصادی شما را تدوین می‌کنند. هزینه امکان سنجی و تدوین طرح توجیهی فنی و اقتصادی و مطالعات بازار در گروه طاها مناسب است و کار توسط برترین متخصصین و صاحب نظران صنعت ساختمان ایران و تحت نظر دکتر امین نعیم آبادی صورت می‌پذیرد.

گروه طاها با شعار امکان سنجی تا بهره برداری فعالیت خود را از سال ۱۳۸۸ آغاز نموده و مکان یابی ، امکان سنجی ، تهیه طرح توجیهی فنی و اقتصادی و مطالعات بازار تنها بخش کوچکی از فعالیت‌ها و خدمات این شرکت است. برای کسب اطلاعات بیشتر و سفارش خدمات لازم در این حوزه بر روی لینک گروه طاها کلیک کنید.

دوره ارزیابی و مدیریت ریسک

اما نمی دانیم کدام تکنیک یا تکنیک ها را باید استفاده کنیم!

با چه اولویتی از تکنیک‌ها استفاده کنیم؟

و اینکه آیا استفاده از یک تکنیک به تنهایی کافی است یا خیر؟

پاسخ به نظر ساده است!

اکثرا می دانیم که باید از تکنیک های ارزیابی ریسک استفاده کنیم

اما نمی دانیم کدام تکنیک یا تکنیک ها را باید استفاده کنیم!

با چه اولویتی از تکنیک‌ها استفاده کنیم؟

و اینکه آیا استفاده از یک تکنیک به تنهایی کافی است یا خیر؟

چاره چیست؟

بیایید از تکنیک مدیریت ریسک استفاده کنیم

مدیریت ریسک شامل دو بخش عمده ارزیابی ریسک و کنترل ریسک است

ارزیابی ریسک خودش شامل سه قسمت است شناسایی مخاطرات، آنالیز ریسک و ارزشیابی ریسک

گلوگاه مدیریت ریسک، شناسایی مخاطرات است

روش های مختلفی برای شناسایی مخاطرات داریم مثل آنالیز مقدماتی خطر، آنالیز مخاطرات شغلی، هازوپ، هازید، FMEA و …

باید هر روش را بخوبی بشناسیم و مزایا، محدوده کاربری، معایب و محدودیت های آنها را مشخص کنیم

در واقع بیش از 100 روش برای شناسایی مخاطرات (ارزیابی ریسک) وجود دارد

کدام روش ها مهمتر هستند؟

چگونه باید این تکنیک‌ها را متناسب با کار خودمان انتخاب کنیم؟

اهیمت و ضرورت اجرای سیستم مدیریت ریسک:

افزایش فعالیتهای صنعتی و گسترش فناوری و افزایش کـاربرد ماشینآالت، روند بروز حوادث در محیطهای صنعتی

نیز فزونی یافته است. درسیستمهای سنتی، پس از وقوع حوادث و بروز خسارات جبران ناپذیر، اقدام به بررسی

علل حوادث میگردید و نقایص یک سیستم یا فرآیند تعیین میشد، اما امروزه به دلیل وجود انواع مختلف روشهای

شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک، قبل از وقـــوع حوادث میتوان نقاط حادثه خیز و بحرانی را مشخص کرد و

نسبت به پیشگیری از وقوع حوادث و کنترل آنها اقدام نمود.

شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک روشی سازمان یافته و نظاممند برای رتبه بندی و اولویت ریسکها و

تصمیمگیری در راستای کاهش ریسک به میزان قابل قبول است.

کلیه عملیات و فعالیتهای تولیدی و صنعتی نیازمند الزاماتی است که قصور از هر کدام میتواند به بروز پیامدهای

ناخواستهای در قالب جراحات به پرسنل و مشتریان داخلی و خارجی، صدمه به فرآیندها و محصوالت تولیدی،

خدمات ارائه شده، صدمات زیست محیطی، خدشه به اعتبار و آبروی سازمان، و سایر دارائیهای با اهمیت بیانجامد.

در حال حاضر با توجه به رشد صنعت، تکنولوژی و پیچیدگی خطرات و به منظور جلوگیری و کاهش عواقب جانی و

مالی ناشی از وقوع حوادث، مدیریت و کنترل ریسکها و همچنین آموزش مفاهیم شناسایی خطرات و ارزیابی

ریسک، شناخت روشها، تکنیکها و استفاده از آنها در ایجاد سیستم ایمنی واحدهای تولیدی و صنعتی، امری

چشم انداز اقتصاد روشن نیست چطور انتظار داشته باشیم بورس رشد چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟ کند؟ /دولت دنبال شاخص سازی غیرواقعی است/زورکی نمی توان حال اقتصاد را خوب نشان داد!

استاد اقتصاد و عضو پژوهشکده پولی و بانکی گفت:در وضعیت رشد اقتصادی پایین و تضعیف تعاملات اقتصادی وتجاری با دنیا، در حالتی که بنگاه های اقتصادی چندان کارآمد نیستند و با بهره گیری از شرایط انحصاری قادر به باقی ماندن در بازار کار هستند، و هنگامی که چشم انداز آینده اقتصاد روشن نیست، نمی توانیم انتظار داشته باشیم بورس رشد واقعی داشته باشد.

گروه بورس و بازارهای مالی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، کامران ندری اقتصاد دان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفت و گو با رادار اقتصاد درخصوص چالش های شاخص سازی بورس و وضعیت مدیریت بورس در ماه های اخیر به رادار اقتصاد گفت: در بررسی وضعیت بورس باید به این نکته توجه کنیم که نمی توان تفاوت چندانی بین وضعیت در بورس با وضعیت کلی اقتصاد گذاشت، چرا که همه این حوزه ها به نوعی با هم مرتبط هستند. در وضعیت رشد اقتصادی پایین و تضعیف تعاملات اقتصادی وتجاری با دنیا، در حالتی که بنگاه های اقتصادی چندان کارآمد نیستند و با بهره گیری از شرایط انحصاری قادر به باقی ماندن در بازار کار هستند، و هنگامی که چشم انداز آینده اقتصاد روشن نیست، نمی توانیم انتظار داشته باشیم بورس رشد واقعی داشته باشد.

وی در این باره افزود: ممکن است به دلیل نرخ تورم بالا، ارزش سهام به صورت اسمی افزایش بیابد، اما این افزایش معلول نرخ تورم است. به عنوان مثال اتفاقی که در نیمه دوم سال ۹۸ تا اوایل سال ۹۹ توسط دولت با ایجاد یک هیجان کاذب در بورس رخ داد به گونه ای که مردم به بورس فراخوانده شدند. در این موضوع دولت وضعیت غیر واقعی از بورس را به نمایش گذاشت به طوری که یکباره قیمت ها به صورت حباب گونه ای افزایش یافت، قیمت هایی که پایدار نبود لذا حباب بعد از مدتی ترکید و قیمت ها ریزش کرد.

کامران ندری استاد اقتصاد توضیح داد: وقتی رشد بورس غیر واقعی باشد ترکیدن حباب قیمتی امری عادی است. زمانی بورس دچار رشد غیر واقعی می شود که از وضعیت رکودی و چشم انداز ناامید کننده موجود خلاص شویم و به یک رشد واقعی برسیم، چرا که رشد واقعی اقتصاد روی رشد واقعی بورس هم تاثیر می گذارد بنابراین چون اتفاق خاصی در اقتصاد نیفتاده نمی توانیم انتظار رونق گرفتن بورس را داشته باشیم.

عضو پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه تصریح کرد: به علت عدم چشم اندازبرای رسیدن به رشد واقعی در اقتصاد شاهد هستیم که اینک فعالیت های بورس محدود به خرید وفروش سهام شده است، لذا در حوزه گسترش ابزارهای مالی توسعه ای رخ نداده و تمام تمرکز بورس روی بازار سهام است اما بازار بدهی ها و اوراق مشتقه در بورس ایران آنگونه که باید وشاید رواج پیدا نکرده، بنابراین در چنین وضعیتی نمی توانیم انتظار چندانی از بورس داشته باشیم، ضمن اینکه افزایشی که در بورس اتفاق افتاده که شاخص را نزدیک به ۱ میلیون و ۴۰۰ رسانده در اثر تورم در اقتصاد است نه رشد واقعی بورس.

کامران ندری در خصوص این موضوع که چرا بورس شاخص سازی غیر واقعی می کند، گفت: این موضوع را نباید فقط به سازمان بورس نسبت داد چرا که در کل دولت چنین رویکردی دیده می شود. به بیان بهتر، دولت سعی می کند در حوزه های مختلف اعداد و ارقام مثبتی را از وضعیت اقتصاد ارائه کند در حالی که دولت باید از این رویه عملکردی خود به سرعت فاصله بگیرد یعنی دولت باید شاخص ها را به صورت واقعی ارائه کند حتی اگر نقصان هایی در شاخص ها وجود دارد آنها را برای بیان واقعیت های موجود رفع کند، فارغ از اینکه شاخص ها بیانگر چه مسائلی هستند اگر وضعیت خوب است طبعا باید شاخصها خوب باشند اگر وضعیت بد است وشما شاخص را به نوعی بازآرایی کنید که وضعیت بد را کمتر نشان دهد یا وضعیت خوب را بزرگ نمایی کند به معنای خود فریبی اقتصادی است، لذا دولت باید شاخص ها را درست اندازه گیری کند تا براساس آنها بتوانیم چشم اندازهای درستی از اقتصاد طراحی کنیم.

کامران ندری استاد اقتصاد در این باره خاطر نشان کرد: در تمام دنیا تلاش می شود شاخص ها براساس متدهای علمی و دقیق اقتصاد اندازه گیری شود تا واقعیت هر چه که هست منعکس شود اگر شاخص درست طراحی واندازه گیری شده باشد باید واقعیت موجود را بپذیریم، یعنی سیاست گذار نباید شاخص را به صورت تصنعی مثبت نشان دهد بلکه به کمک شاخص درست باید ارزیابی درستی از وضعیت اقتصادی کشور به مردم و فعالین اقتصادی نشان دهد. پس درمی یابیم که دست کاری در شاخص ها فقط محدود به بورس نیست؛ بلکه شاخص های دیگر اقتصاد کلان همواره دست کاری شده یعنی این روش فقط مربوط به دولت فعلی نیست، بلکه در دولتهای قبلی نیز این کار مانند کنار گذاشتن شاخص تورم بانک مرکزی تکرار شده است. به این دلیل که بانک مرکزی شرایط تورمی را بدتر نشان می داد به سراغ شاخص تورم مرکز آمار رفتند که تورم را تا حدودی پایین تر نشان می دهد این مدل تصمیم گیری ها برای این است که به مردم بگویند وضعیت اقتصادی بد نیست ودولت دستاوردهای مثبتی داشته غافل از اینکه مردم خود اقتصاد هستند و با واقعیت های اقتصادی زندگی می کنند. به گونه ای می توان گفت شاخص های اقتصادی منعکس کننده درک و احساس مردم نسبت به وضعیت موجود است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در خصوص اینکه دولت در برابر هر گونه دست کاری تعمدی در شاخص ها و آمارها باید بایستد گفت: بعید می دانم به صورت تعمدی شاخص های بورسی دست کاری شود اما اگر چنین چیزی صحت دارد دولت و دست اندرکاران باید مساله چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟ را اصلاح کنند و اجازه دهند شاخص وضعیت موجود را به صورت شفاف منعکس کند.

کامران ندری نظر خود را درباره مدیریت فعلی بورس و مدیریت کلان اقتصاد کشور مطرح کرد و گفت: مدیریت فعلی سازمان بورس مثل بقیه مدیریت هاست. مگر بقیه مدیران ما در وزارت صنایع و معادن عملکرد بهتری دارند یا در وزارت اقتصاد عملکرد و سایر حوزه ها که بورس نیز زیر مجموعه وزارت اقتصاد است عملکرد مدیران بهتر گزارش شده است؟ قطعا مسوولین ما باید تواضع داشته باشند و واقعیت را آنگونه که هست بپذیرند و منعکس کنند و متناسب با شرایط، بهترین سیاست ها و تصمیمات را برای برون رفت از این شرایط اتخاذ کنند، چرا که به صورت زوری نمی توان حال اقتصاد را خوب نشان داد، به این دلیل که مردم در بطن اقتصاد هستند ومی توانند پیش بینی کنند که وضعیت اقتصاد به کدام سمت و سو می رود و برای آینده اقتصاد خود برنامه ریزی می کنند، لذا معضل مدیریت فقط مربوط به سازمان بورس بهادار نیست، بلکه در سایر زمینه ها اعم از محیط زیست، بیمه، فضای کسب و کار، وزارت جهاد کشاورزی نمونه ها و مصادیق زیادی داریم که ضعف مدیریتی منجر به ضعف نهادی شده و نهادها روز به روز به مرور زمان تحلیل می روند بنابراین چالش ضعف مدیریتی فقط مربوط به سازمان بورس نیست.

پرونده قیمت سایپایی ها در بازار + جدول

ارزیابی بازار نشان دهنده آن است که محصولات سایپا امروز با آشفتگی بسیار در بازار عرضه شدند، بطوریکه برخی از سایپایی ها رشد قیمت داشتند برخی دیگر با قیمت در بازار عرضه شدند و مابقی ثبات قیمت را تجربه کردند.

به گفته فعالان بازار خودرو، ثبات روزهای گذشته موجب شد تا امروز قیمت خودرو در بازار نوسانی شود، هرچند این نوسان محدود نمی تواند بر بازار خودرو خیلی اثرگذار باشد.

قیمت محصولات سایپا

«شاهین»، «کوییکR»، «کوییک معمولی»، «تیبا صندوقدار»، «تیبا2 معمولی» و «ساینا»، محصولاتی هستند که امروز مورد ارزیابی قرار گرفتند.

ارزیابی بازار نشان دهنده آن است که «شاهین» امروز در بازار 365 میلیون تومان عرضه شد و رشد یک میلیونی در بازار داشت و «ساینا» بدون تغییر در بازار 209 میلیون تومان قیمت خورد.

از سوی دیگر خانواده تیبا هم امروز بدون تغییر در بازار عرضه شدند و با این شرایط «تیبا صندوقدار» امروز در بازار بدون تغییر 201 میلیون تومان قیمت گذاری شد و «تیبا 2 معمولی» در بازار 205 میلیون تومان قیمت خورد.

رصد بازار نشان دهنده آن است که خانواده کوییک امروز با افت یک میلیونی قیمت در بازار عرضه شدند و با این شرایط «کوییکR » امروز 217میلیون تومانی شد و «کوییک معمولی» هم در بازار 206 میلیون تومان دست به دست شد.

روسیه متحد استراتژیک تهران نیست / مسکو مخالف صادرات گاز ایران به اروپا است

بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند سفر پوتین به تهران عملا پرونده صادرات گاز ایران به اروپا را بست و این موقعیت برای کشور از دست رفته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند سفر پوتین به تهران عملا پرونده صادرات گاز ایران به اروپا را بست و این موقعیت استنثایی برای کشور از دست رفته است.

پس از سفر ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان به تهران بازار گمانه‌زنی پیرامون نتیجه برگزاری نشست آستانه بسیار داغ شد. آرمینا آرم، مدیرگروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک اعتقاد دارد دلیل اصلی برگزاری این نشست، تحولات پیرامون جنگ اوکراین است.

به باور این کارشناس حوزه اوراسیا نظم جدیدی در روابط بین‌الملل در حال شکل گیری است و روس‌ها نیز در پی تشکیل محور شرق در مقابل غرب هستند. وی معتقد است تفاهم ۴۰ میلیارد دلاری گازپروم با ایران نیز می‌تواند چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟ جنبه‌های مثبت و منفی داشته باشد. اما واگذار کردن انحصار تولید به رقیب ایران در بازار انرژی یکی از موارد بحث برانگیز این تفاهم است.

در ادامه گفتگوی اختصاصی تجارت‌نیوز با آرمینا آرم را می‌خوانید.

از دیدگاه کارشناسان سفر اخیر پوتین به تهران اهمیت بسیار زیادی داشت. اما نوعی سردرگمی پیرامون دلیل این سفر وجود دارد، به نحوی که تحلیل‌های مختلف و گاه متضادی از دلیل حضور پوتین در تهران وجود دارد. از دید شما پوتین واقعا در تهران به دنبال چه بود؟

سفر پوتین و اردوغان به تهران در راستای نشست آستانه بود که باید در این راستا تحلیل شود. اما صرفا نمی‌توان این را به نشست آستانه محدود کرد. باید توجه داشت که درگیری روسیه و اوکراین بسیاری از معادلات را در صحنه بین‌المللی تغییر داده است.

در واقع حمله روسیه به اوکراین باعث شده اتحاد‌ها و ائتلاف‌های جدیدی در سطح جهانی شکل بگیرد. بنابراین اگر بخواهیم از سطح کلان و سطح ساختاری نظام بین‌الملل به این قضیه بنگریم، می‌توان گفت با توجه به درگیری روسیه در اوکراین سفر پوتین به تهران ربط مستقیم به این موضوع دارد.

سایر جنبه‌های این ملاقات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ از برجام گرفته تا مباحث پیرامون منازعات در سوریه همگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

طبیعتا نشست آستانه که دور هفتم آن برگزاری شد نیز از موضوعات اصلی بوده است. این سفر را می‌توانیم در راستای نزدیکی روسیه به تهران یا ترکیه و امنیت پیداکردن تهران و ترکیه در شرایط جدید بین‌المللی تحلیل کنیم. به هر حال چند موضوع اینجا مطرح می‌شود که اول از همه موضوع برجام است.

نزدیکی روسیه به ایران موجب می‌شود احیای مجدد برجام یا نزدیکی ایران به غرب با مقداری اختلال مواجه شود. این نکته نیز در راستای اهداف روسیه است و تهران هم بدش نمی‌آید اهرم فشاری در رابطه با غرب داشته باشد.

مسئله دیگر بحث انرژی است. بزرگترین تفاهم نفتی تاریخ ایران با شرکت گازپروم روسیه امضا شد که مخالفان و موافقان زیادی دارد. این موضوع خودش در راستای اهرم فشار برای روسیه در مواجهه با غرب خواهد بود. همانطور که می‌دانیم زمستان نزدیک است و اروپا با بحران انرژی روبرو است. هرچه که به زمستان نزدیکتر می‌شویم زمان به نفع روسیه و به ضرر غرب به خصوص اروپا و کشورهای اروپای شرقی پیش می‌رود.

اما آیا چنین تفاهمی از منظر اقتصادی می‌تواند در چارچوب منافع ملی ایران تعریف شود؟

مسئله تفاهم با روسیه از آنجایی که ایران در حوزه انرژی رقیب روسیه است می‌تواند به نفع روس‌ها تمام شود. چرا که به نحوی انحصار سرمایه‌گذاری قراردادهای نفتی و گازی را در ایران به‌دست می‌آورند. از طرفی هم با توجه به تحریم‌های غرب و به سرانجام نرسیدن برجام، بازار ایران تا حد زیادی در اختیار روسیه قرار می‌گیرد.

این مسئله باعث می‌شود رقیب روسیه که ایران باشد نزدیک‌تر به روسیه شود. این اتفاق در حوزه انرژی، اهرم فشار روسیه در برابر کشورهای اروپایی و غربی خواهد بود.

با این اوصاف به نظر می‌رسد ما به روس‌ها بیش از پیش نزدیک شده‌ایم. آیا می‌توان گفت که ما در حال حاضر متحد استراتژیک روسیه هستیم؟

خیر! اما باید مقداری از پیشینه روس‌ها را بدانیم تا رفتار سیاست خارجی آنها را بهتر درک کنیم. روسیه به دلیل موقعیت ویژه‌ و منحصر به فردی که دارد بزرگترین کشور دنیاست. سرزمین گسترده با وسعت فراوان، منابع انرژی و تاریخ امپراطوری دارد.

این را باید به خاطر بسپاریم که روس‌ها هیچوقت متحد استراتژیکی در طول تاریخ نداشته‌اند و ندارند. جغرافیای روسیه و شرایط ویژه این کشور به روس‌ها این اجازه را نمی‌دهد که بخواهند متحد استراتژیک دائمی داشته باشند. پس باید در تحلیل‌مان این را در نظر داشته باشیم که نزدیکی مسکو به تهران و تا حدی به ترکیه به معنای اتحاد استراتژیک نیست.

اما روسیه در منطقه با بسیاری از کشورها همکاری نزدیکی دارد.

روس‌ها در خاورمیانه با همه طرف‌ها همکاری می‌کنند. منافع خود را از طریق همه طرف‌ها تامین می‌کنند. نباید فراموش کرد هدف اصلی روسیه، مقابله با غرب یعنی امریکا و تا حدی کشورهای اروپایی است. این هدف این را به روس‌ها دیکته میکند که بتوانند از همه کارت‌های بازی خود استفاده کنند. پس این اشتباه است که بخواهیم فکر کنیم سفر پوتین و نزدیکی روس‌ها به تهران و ترکیه به معنای یک اتحاد استراتژیک میان این کشورهاست.

آیا ارتباطی بین سفر بایدن به خاورمیانه و حضور ولادیمیر پوتین در تهران می‌بینید؟

همانطور که پیشتر گفته شد هدف اصلی روسیه، مقابله با غرب است. در واقع روس‌ها در پی ایجاد اهرم فشار و تشکیل محور شرق در مقابل محور غرب هستند. همه این‌ اقدامات را نیز باید در سایه تحولات جنگ اوکراین بررسی کرد. یعنی این اتفاق و حمله روسیه به اوکراین تا حدی اهمیت دارد که می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی برای نظم در حال ظهور بین‌الملل یاد کرد.

در نهایت می‌توان گفت در موضوعاتی چون بحران اوکراین، بازار انرژی و همچنین واکنش به سفر بایدن، باز هم هدف اصلی برای روس‌ها مقابله با غرب است. این نکته را باید همیشه در تحلیل خود در نظر داشته باشیم.

به موضوع تفاهم ۴۰ میلیارد دلاری با روس‌ها برگردیم. شما این اتفاق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

این تفاهم می‌تواند بزرگترین سرمایه‌گذاری خارجی در طول تاریخ ایران باشد و اتفاق بسیار مهمی است. جنبه‌های مثبت و منفی زیادی هم دارد. با توجه به وضعیت تحریم‌های بین‌المللی و چشم‌انداز شکست برجام که هر چه از آن می‌گذرد رسیدن به توافق سخت‌تر می‌شود این اتفاق می‌تواند مثبت ارزیابی شود. ما از جانب غرب و شرکت‌های غربی تحریم هستیم و نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری آنها را داشته باشیم، این یک جذب سرمایه‌گذاری است که نکات مثبت خودش را دارد.

اما جنبه‌های منفی آن به نظر من مقداری پررنگ‌تر است. باید توجه داشت که روسیه و ایران در حوزه انرژی رقیب یکدیگر هستند. روس‌ها دارنده بزرگترین ذخایر گازی دنیا هستند و ایران رتبه دوم را داراست، بنابراین رقیب هم هستند. این که ما انحصار کل این پروژه نفتی و گازی را بخواهیم به روس‌ها واگذار کنیم ابهاماتی را ایجاد می‌کند. باتوجه به بدعهدی‌هایی که آنها داشتند و تحریم‌هایی که از جانب غرب هم برای ما وجود دارد و هم برای روسیه، موفقیت این تفاهم را با ابهام مواجه خواهد کرد.

در واقع اینکه بخواهیم انحصار بازار خود را به رقیب خودمان در حوزه انرژی واگذار کنیم نکات منفی خودش را دارد. اگر ما در یک شرایط پایدار بودیم یعنی تحریم‌های غرب را نداشتیم و برجام احیا شده بود، می‌توانستیم به‌عنوان یک جایگزین صادرات گاز روسیه به اروپا شناخته شویم. در این صورت می‌توانستیم اهرم فشار مهمی داشته باشیم. به عبارتی بهترین حالت این بود که در کنار همکاری با روس‌ها همکاری با غرب را هم داشته باشیم که بتوان توازنی ایجاد کرد و از هر دو طرف امتیاز گرفت.

اما شرایط تحریم‌ها و مشکلاتی که ما با کشورهای غربی داریم، مانع این است که بتوانیم همکاری‌های خود را گسترش دهیم. به باور من اروپایی‌ها با توجه به بحران اوکراین مایل به همکاری با ایران هستند. اما شرایط تحریم دست آنها را نیز بسته و روسیه نیز از این موقعیت به بهترین نحو بهره می‌برد. تعمیرات خط لوله نورداستریم باعث شد صادرات گاز روسیه به اروپای شرقی به مدت بیش از یک هفته متوقف شود.

اما بسیاری معتقدند روسیه اجازه صدور انرژی به اروپا را به ایران نخواهد داد.

روس‌ها خیلی به این اتفاق مایل نیستند و بهترین حالت برای مسکو شرایطی است که ایران در حال حاضر دارد. ما نه مورد حمله واقع شدیم و نه با غرب درگیری مستقیم داشتیم اما رابطه هم به صورت نرمال و عادی نیست. این بهترین حالت برای منافع روس‌هاست که ایران به عنوان کشوری با جایگاه ویژه استراتژیک و منابع گازی، نفتی و… را از نزدیک‌شدن به غرب دور کند.