بررسی وضعیت بازارهای مالی

بررسی بازار سرمایه در ۱۱ ماهه ۹۹

بررسی وضعیت بازار سهام نشان می‌دهد که ارزش بازار در بهمن‌ ماه معادل ۷.۵ درصد افزایش یافته است.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از سنا، بخش عمده‌ای از این رشد، مربوط به جبران قسمتی از کاهش محسوس قیمت سهام در دی‌ماه بوده و بررسی وضعیت بازارهای مالی با وجود رشد مثبت بازار سهام در بهمن‌ماه، به ­نظر نمی‌رسد که روند نزولی بازار سهام تغییر چندانی کرده باشد و ارزش بازار سهم هنوز نسبت به نقطه اوج خود در مردادماه حدود ۳۰ درصد پایین‌تر است. لازم به ذکر است که ارزش بازار سهام در پایان بهمن‌ماه نسبت به زمان مشابه سال قبل حدود ۱۸۳ درصد افزایش یافته است.

روند معاملات نیز در بهمن‌ ماه به­ شکلی بود که نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار کاهش محسوسی داشته است. کاهش پیوسته ارزش بازار سهام در شش ماه اخیر سبب شده تا جذابیت‌های سفته‌بازی این بازار کاهش یابد.

نکته مهم دیگری که در زمینه معاملات بازار بررسی وضعیت بازارهای مالی سهام باید مورد نظر قرار گیرد، مساله کاهش ارزش معاملات، به ویژه معاملات افراد حقیقی، در هفته پایانی بهمن‌ماه است. در صورت تداوم این روند در اسفندماه، احتمالا رکورد کمترین میزان معامله ماهانه در این ماه ثبت خواهد شد.

بررسی وضعیت مشارکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر، کاهش محسوسی در حضور افراد ایجاد شده است به شکلی که تنها در آخرین عرضه صورت گرفته، کاهش یک میلیون نفری مشارکت‌کنندگان نسبت به عرضه قبل از آن مشاهده می‌شود. هر چند که بخشی از این کاهش مشارکت ناشی از شرایط عمومی نامساعد بازار سهام و انتظار عدم بازدهی مناسب شرکت‌های عرضه شده است، اما قطعا بخشی از کاهش مشارکت نیز ناشی از ایجاد جو بی‌اعتمادی و تمایل سهامداران برای خروج همیشگی از بازار سهام به دلیل ضررهای چند ماه اخیر است.

وضعیت سرمایه‌گذاران حقیقی صندوق دارا یکم نیز شرایط تقریبا مشابهی را نشان می‌دهد به شکلی که بیش از ۸۰۰ هزار نفر از خریداران این صندوق در فاصله شش‌ماهه تیر تا دی (آمار بهمن ماه هنوز در دسترس نیست) اقدام به فروش واحدهای صندوق کرده‌اند. تجارب تاریخی نشان می‌دهد که همواره در ریزش‌های بازار سهام، عده‌ای از سهامداران حقیقی تصمیم به خروج دائمی از این بازار می‌گیرند.

در مورد ارزندگی بازار سهام نیز باید توجه داشت که متغیرهایی نظیر ارزش دلاری و نسبت قیمت به درآمد، در پایین‌ترین سطوح سال قرار دارند و در مقابل بهای جهانی کالاهای پایه نیز در بالاترین سطح دوساله قرار دارد. محاسبه نسبت ارزش بازار به شاخص ریالی قیمت جهانی کالاهای پایه نیز گویای آن است که در حال حاضر بازار در سطوح نه چندان بالایی قرار دارد و با توجه به چشم‌انداز کاملا مثبت قیمت‌های جهانی، به ­نظر می‌رسد که با در نظر گرفتن شرایط بنیادین، فاصله باقیمانده تا پایان سال زمان مناسبی برای خرید سهام ارزنده در بازار است اما باید توجه داشت که تغییر فضای منفی ایجاد شده در بازار به ­سادگی صورت نخواهد گرفت.

با در نظر گرفتن چشم‌انداز قیمت‌های جهانی، نرخ ارز و نرخ تورم، انتظار می‌رود سودآوری شرکت‌های بازار سرمایه در سال آینده به حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان نزدیک شود و در صورتی که روند صعودی قیمت‌های جهانی برای بخش زیادی از سال آینده تداوم داشته باشد حتی انتظار رشد بیشتر سودآوری نیز وجود دارد بررسی وضعیت بازارهای مالی و می‌توان رشد دو برابری سودآوری و رسیدن به محدوده ۵۰۰ هزار میلیارد تومان را نیز مشاهده کرد.

بازار اوراق: تداوم رشد اوراق دولتی

ارزش بازار اوراق تامین مالی در پایان بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ به رقم ۲۸۶۰ هزار میلیارد ریال رسیده است. این رقم نشانگر آن است که ارزش بازار اوراق تامین مالی در بررسی وضعیت بازارهای مالی بازه‌های یک‌ساله، دوساله و پنج‌ ساله به ترتیب ۱۱۰ درصد، ۲۳۰ درصد و ۱۸۰۰ درصد افزایش یافته است. البته بازار اوراق تامین مالی با وجود رشدهای اخیر هنوز هم در مقایسه با متغیرهای عمده اقتصاد ایران، ابعاد کوچکی دارد. این بازار در حال حاضر ارزشی معادل ۵.۸ درصد ارزش سهام شرکت‌های فهرست شده در بورس تهران، ۷.۹ درصد سپرده‌های بانکی، ۸.۷ درصد نقدینگی و ۹.۷ درصد تولید ناخالص داخلی را دارد.

محاسبه ارزش دلاری بازار اوراق تامین مالی نیز نشان می‌دهد که در سه سال اخیر و پس از اصابت تکانه ارزی به اقتصاد ایران، بازار اوراق تامین مالی از منظر ارزش دلاری نتوانسته رشد چندانی داشته باشد، به ­شکلی که ارزش این بازار تقریبا در محدوده ۱۰ میلیارد دلار ثابت مانده است. البته در مقایسه با ارزش دلاری بازار در سال‌های ۱۳۹۵ و قبل از آن، رشد نسبی در بازار اوراق تامین مالی مشاهده می‌شود.

در کنار تغییرات ارزش بازار در سال‌های اخیر، تغییرات مربوط به ترکیب بازار اوراق تامین مالی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. بررسی خالص انتشار اوراق (انتشار منهای سررسید) در دوره یازده‌ماهه ابتدای سال جاری به تفکیک ناشر، نشان می‌دهد که از مجموع ۱۳۸۰ هزار میلیارد ریال اوراق منتشره، سهم اوراق شرکتی بسیار ناچیز و کمتر از ۱۰ هزار میلیارد ریال بوده است. به ­بیان دیگر، خالص تامین مالی بخش غیردولتی از بازار اوراق در سال جاری کمتر از ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده که رقمی بسیار ناچیز محسوب می‌شود.

موضوع مهمی که در زمینه ترکیب بازار اوراق تامین مالی باید مورد نظر قرار گیرد، مساله افزایش پیوسته سهم اوراق دولتی از این بازار طی سال‌های اخیر است، به ­شکلی که سهم این اوراق از حدود ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۹۰ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده است. مشکلات مربوط به درآمدهای نفتی دولت در سال‌های اخیر، مهمترین دلیلی بوده که رشد سریع ارزش مطلق و نسبی اوراق دولتی را در بازار به دنبال داشته است. حضور گسترده دولت در این بازار، به نوعی برونرانی (Crowding out) بخش خصوصی و اوراق شرکتی را به دنبال داشته است.

بررسی روند زمانی انتشار اوراق شرکتی در سال‌های اخیر نیز بیانگر آن است که با وجود افزایش میزان تامین مالی توسط بخش‌های مالی، خودرو و شیمیایی از بازار اوراق طی سال‌های اخیر، میزان تامین مالی بخش نفت‌وگاز روند نزولی داشته است. همچنین صنایعی نظیر فلزات اساسی، ساختمان، دارو و سیمان، هرگز نتوانسته‌اند در سال‌های اخیر تامین مالی قابل ملاحظه‌ای از بازار اوراق صورت دهند. به منظور داشتن تصویر دقیق‌تر از این موضوع توجه داشته باشید که صنعت فلزات اساسی تنها ۲۲.۵ هزار میلیارد ریال از بازار اوراق تامین مالی کرده و این در حالی است که مانده تسهیلات تنها یک شرکت این گروه (یعنی فولاد مبارکه اصفهان) در پایان فصل سوم بیش از ۱۶۰ هزار میلیارد ریال بوده است. این اعداد و ارقام، گویای حضور بسیار کمرنگ بخش غیردولتی در بازار اوراق تامین مالی است.

در کنار حضور گسترده دولت در بازار اوراق و برونرانی بخش خصوصی به دلیل افزایش نرخ بازده، هزینه نسبتا بالای ارکان انتشار اوراق و وجود فرآیندهای پیچیده و غیرضروری انتشار اوراق که بخش خصوصی را برای حضور در این بازار بی‌میل کرده است، مواردی نظیر ناآشنایی بخش خصوصی با مقوله امکان تامین مالی از بازار اوراق و نگاه سنتی و بانک‌محور از دیگر موانع توسعه و تعمیق بازار اوراق شرکتی در سال‌های اخیر بوده است.

به­ منظور بررسی اثرات حضور دولت در بازار اوراق تامین مالی، می‌توان از نمودار نرخ رشد نقطه به نقطه بازار اوراق تامین مالی استفاده کرد. بررسی روند این متغیر نشان می‌دهد که در سه مقطع یعنی بهمن ۹۴، فروردین ۹۷ و خرداد ۹۹ نرخ رشد ارزش بازار به ارقام بالاتر از ۱۰۰ درصد رسیده است و این سه مقطع، نقاط عطف رشد بازار اوراق تامین مالی بوده‌اند.

ابداع اسناد خزانه اسلامی برای مدیریت کسری بودجه دولت در سال‌های میانه دهه ۹۰، خروج ایالات متحده از برجام و آغاز دور جدید تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷ و کاهش درآمدهای دولت به دلیل تداوم تحریم‌ها و شوک بیماری کرونا، مهمترین دلایلی هستند که این سه نقطه عطف را ایجاد کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت طی یک دهه اخیر آنچه بیش از همه سمت عرضه بازار اوراق را تقویت کرده و توسعه این بازار را به دنبال داشته است، موضوع اجبار مدیریت بودجه دولت بوده است.

در سمت تقاضای بازار اوراق تامین مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با درآمد ثابت به­ صورت سنتی اصلی‌ترین خریدار اوراق بوده‌اند. ارزش اوراق موجود در پورتفوی صندوق‌های درآمد ثابت در پایان بهمن‌ماه بیش از ۱۲۵۰ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم تقریبا معادل نیمی از کل اوراق منتشره است. روند ورود منابع به این صندوق‌ها در سال جاری و متاثر از افزایش نرخ رشد نقدینگی، تسریع شده و همین موضوع سبب شده تا تقاضای این صندوق‌ها برای اوراق نیز افزایش یابد.

در سال جاری، به­ طور خالص بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد ریال اوراق تامین مالی توسط صندوق‌های درآمد ثابت خریداری شده است. با توجه به آنکه روند ورود منابع جدید به این صندوق‌ها در ماه‌های اخیر تشدید شده، سمت تقاضای اوراق نیز به صورت نسبی تقویت شده است.

بررسی روند نرخ بازده حقیقی اوراق تامین مالی نشان می‌دهد که در حال بررسی وضعیت بازارهای مالی حاضر این نرخ در یکی از کمترین سطوح تاریخی قرار دارد و به­ نظر می‌رسد که همین عامل، بزرگترین چالش تقاضا در بازار اوراق تامین مالی است. با توجه به آنکه حتی در سناریو برآوردی خوش بینانه برای تورم، نرخ تورم در نیمه اول سال آینده همچنان بالاتر از ۳۰ درصد خواهد بود لذا انتظار می‌رود نرخ بازده حقیقی همچنان در محدوده منفی قرار داشته باشد. به ­این ترتیب، افزایش محسوس تقاضا در این بازار چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.

بررسی وضعیت معاملات در بازار اولیه اوراق نشان می‌دهد که در بهمن‌ماه حدود ۱۰.۵ هزار میلیارد تومان اوراق فروش رفته و به این ترتیب مجموع بررسی وضعیت بازارهای مالی فروش اوراق دولت در حراج‌های هفتگی به رقم ۱۰۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. میانگین نرخ ثبت شده در بهمن‌ماه نیز در محدوده بالاتر از ۲۱ درصد بوده و با توجه به آنکه انتظار افزایش عرضه اوراق دولت در اسفندماه وجود دارد، افزایش نرخ چندان دور از انتظار نخواهد بود. لازم به ذکر است براساس آخرین اطلاعیه عرضه، قرار است در حراج نیمه اسفندماه معادل ۲۶.۹ هزار میلیارد تومان اوراق توسط دولت عرضه شود که معادل یک ­چهارم کل اوراق فروش رفته در ۳۹ حراج برگزار شده در سال جاری است.

در بازار ثانویه نیز میانگین نرخ بازده تا سررسید اوراق تامین مالی در بهمن‌ماه افزایش یافته و به محدوده ۲۰.۴ درصد رسیده است که نسبت به پایان ماه قبل رشدی معادل ۰.۶ واحد درصد را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است که در ۸۴ درصد از مواقع (۳۴۶ هفته از ۳۹۸ هفته اخیر) نرخ بازده اوراق تامین مالی در محدوده بالاتر از ۲۰ درصد قرار داشته است. با توجه به آنکه نرخ بازده در حال حاضر پایین‌تر از میانگین‌های بلندمدت است و نیاز به تامین مالی دولت در اسفندماه بالاست، لذا انتظار می‌رود که این نرخ در اسفندماه به سمت میانگین بلندمدت میل کند.

بررسی وضعیت ساختار زمانی نرخ بازده اسناد خزانه (ترم استراکچر) در پایان بهمن‌ماه ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که مطابق انتظار، شیب منحنی همچنان مثبت و رو به بالاست. نکته جالب آنکه شیب منحنی مذکور در پایان بهمن‌ماه امسال درست در وضعیتی مشابه با وضعیت بهمن‌ماه سال گذشته است. به بیان دیگر، در بهمن ماه ۹۸ و ۹۹ چشم‌انداز نسبتا یکسانی از نرخ بازده آتی در سررسیدهای مختلف وجود دارد که البته در سال جاری، انتظارات تقریبا یک واحد درصد بالاتر از سال گذشته است. این نمودار نشانگر آن است که انتظارات فعالان بازار اوراق در زمینه نرخ بازده سال آینده، حدود یک واحد درصد بالاتر از مقادیر محقق شده امسال قرار دارد.

بررسی وضعیت امروز و فردای بورس/ بازار سرمایه، تهدید یا فرصت؟

مالک رحمتی کارشناس بازار سرمایه گفت: ورود سرمایه‌های افراد به بازار سرمایه، تقاضا‌های سوداگرانه در سایر بازار‌ها را کاهش داده و از ایجاد شوک در آن‌ها و لطمه به اقتصاد کشور جلوگیری می‌کند.

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان ؛ جو کنونی کشور متاثر از رخداد‌های اقتصادی متعددی است که شاید مهم‌ترین آن را می‌توان اقبال عمومی به بازار سرمایه و حمایت دولتی از این بازار دانست. مسئله‌ای که این روزها نقل تمام محافل شده و هر جایی صحبت از خوب یا بد بودن بورس چه برای منافع افراد و چه برای منافع ملی است. رشد سریع بورس در چند ماه اخیر زمزمه‌هایی را در بین سرمایه گذاران ایجاد کرده که از آن جمله می‌توان به ایجاد حباب در بورس و حمایت مقطعی دولت از بورس به منظور تأمین کسری بودجه اشاره کرد. شاید بازار سرمایه در ایران در حال حاضر به بازاری مبهم برای مردم و کارشناسان تبدیل شده است به گونه‌ای که عده‌ای سرازیری نقدینگی به سمت بورس را یک فرصت تلقی می‌کنند و آن را عامل جلوگیری از ابَرتورم و سوداگری در بازار‌های موازی می‌دانند، اما در مقابل عده‌ی دیگری رشد شتابان قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه را حباب و غیر واقعی دانسته و نگران ترکیدن آن در آینده‌ای نزدیک هستند و این بازار را صرفا کاغذ بازی معرفی می‌کنند. در همین رابطه سراغ دکتر مالک رحمتی؛ کارشناس ارشد بازار سرمایه رفتیم تا با توجه به پیشینه کارشناسی و تجربه موفق وی در بازار سرمایه با عمق بیشتری به موضوع بپردازیم. در ادامه این گفتگو تقدیم می‌شود.

بازار سرمایه چه تاثیری بر اقشار مختلف جامعه، به خصوص اقشار کم درآمد دارد؟
بازار سرمایه، علاوه بر امکان تجهیز سرمایه‌های خرد مردمی می‌تواند به ارتقاء درآمد اقشار کم درآمد و متوسط نیز کمک کند. دولت می‌تواند با بسترسازی مناسب در جهت ورود اقشار کم درآمد به بورس، زمینه بهره‌مندی آن‌ها از بازار سرمایه را فراهم نماید. در حال حاضر با موافقت مقام معظم رهبری درخصوص آزادسازی سهام عدالت در بورس ، امکان ورود این قشر نیز به بازار سرمایه فراهم شده است. به همین دلیل مدیریت صحیح این موضوع می‌تواند باعث ایجاد درآمد پایدار برای افراد محروم جامعه شود.

از طرفی یکی از مشکلات اساسی بنگاه‌های کشور مسئله تأمین نقدینگی و تأمین مالی به منظور رفع نیاز سرمایه در گردش یا سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌ای بوده است. به طور سنتی، تأمین مالی بنگاه‌ها در اقتصاد ایران با استفاده از بانک‌ها انجام می‌شود. اما در صورتی که اطمینان به بازار سرمایه افزایش یابد، می‌تواند جایگزین بهتری نسبت به بانک شده و با کاهش نرخ‌های سود بانکی، برخی از مشکلات ساختاری کشور نیز حل گردد.

امروز عدم امکان تأمین مالی مناسب، باعث شده برخی از بنگاه‌های تولیدی به حالت نیمه تعطیل یا تعطیل درآیند. موضوعی که در بیانات مقام معظم رهبری در نام‌گذاری سال جهش تولید نیز بدان اشاره گردید. بازار سرمایه کشور می‌تواند شرایط مناسبی را برای کاهش هزینه‌های تأمین مالی بنگاه‌ها فراهم نموده و از این منظر یکی از ابزار‌های مناسب به منظور تحقق جهش تولید محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید:

سرمایه گذاری در بورس چه منافعی برای اقتصاد کلان کشور دارد؟
بازار سرمایه فضای مناسبی برای جذب نقدینگی سرگردان کشور است که این امر با رشد شتابان در حال افزایش است. ورود سرمایه‌های افراد به بازار سرمایه، تقاضا‌های سوداگرانه در سایر بازار‌ها را کاهش داده و در نتیجه از ایجاد شوک در آن‌ها و لطمه به اقتصاد کشور جلوگیری می‌کند. همچنین بورس محل مناسبی برای افزایش درآمد‌های دولت نیز می‌باشد. باتوجه به کاهش قیمت جهانی نفت و همین‌طور وجود تحریم‌های ظالمانه، برای دولت امکان کسب درآمد از محل فروش نفت همچون گذشته فراهم نمی‌باشد. در نتیجه، دولت با واگذاری اموال و دارایی‌های خود، علاوه بر افزایش مشارکت‌های مردمی و مردمی کردن اقتصاد، می‌تواند بدون اتکا به درآمد‌های نفتی به درآمد موردنیاز خود دست یابد. پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی نیز گامی در همین راستا است.

افزایش ورود شرکت‌ها بررسی وضعیت بازارهای مالی به بورس چه اثراتی دارد؟
باتوجه به استاندارد‌های گزارشگری شرکت‌ها به بورس و در نظر گرفتن این که هریک از سهامداران از طریق مطالعه اخبار، اطلاعات و صورت‌های مالی، ناظر فعالیت یک شرکت بورسی هستند، توسعه بازار سرمایه و افزایش شرکت‌های بورسی، علاوه بر افزایش شفافیت عملکرد شرکت‌ها، منجر به کاهش هزینه‌های نظارت دستگاه‌های نظارتی نیز خواهد بود.

از طرفی ابزار‌های مالی موجود در بورس محدود بوده و یکی از روش‌های مناسب در جهت تعدیل بازار و کمک به شرکت‌های موجود در بازار به منظور تأمین مالی، توسعه ابزار‌های مالی است؛ لذا می‌بایست افزایش سرعت معرفی ابزار‌های مالی جدید نیز در دستور کار سیاست‌گذار باشد.

آیا اقبال عمومی به بورس می‌تواند نتایج منفی هم داشته باشد؟ راهکار مقابله با چنین تهدیداتی چیست؟
رشد شتابان شاخص بورس در سه سال گذشته، توجه بخش قابل توجهی از جامعه را به خود جلب کرده و موجب ورود سرمایه‌ها و افراد جدید به این بازار شده است. آنچه که مسلم است، سرعت ورود افراد بسیار بیشتر از سرعت گسترش زیرساخت‌های بازار بوده و در نتیجه، مشکلاتی نظیر کاهش کیفیت خدمات در بازار مشاهده می‌شود؛ بنابراین دولت به همراه کارگزاری‌ها می‌بایست با سرمایه‌گذاری مناسب در زیرساخت‌های بازار، سرعت خدمات‌دهی را افزایش دهند.

همانطور که امروز می‌بینیم، با افزایش افراد مبتدی در بازار سرمایه، شاهد رفتار‌های هیجانی و به دور از تحلیل و آینده‌نگری هستیم. این افراد با اتکا به خوشبینی ایجاد شده و جو موجود وارد بازار شده و ممکن است با از بین رفتن خوشبینی، به سرعت از بازار خارج شوند. لذا، افزایش آگاهی و دانش این افراد از مهم‌ترین راهکار‌های حفظ سرمایه‌های آن‌ها در بازار سرمایه است. درنتیجه به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در آموزش مرتبط با بازار سرمایه نیز می‌بایست در دستور کار سیاستگذاران قرار گیرد.

آیا رشد سریع بورس حباب است؟
بخشی از افزایش قیمت‌ها در بازار سرمایه ناشی از تورم، جهش نرخ دلار و تجدید ارزیابی دارایی‌ها بوده و بخشی از آن نیز ناشی از ورود نقدینگی بوده است. نکته مهم آن است که آنچه در مورد حباب بورس گفته می‌شود، در مورد تمام شرکت‌های موجود در بورس صادق نیست. برخی شرکت‌ها چندین برابر ارزش ذاتی خود قیمت‌گذاری شده‌اند و قیمت برخی نیز کمتر از ارزش ذاتی است و همچنان امکان افزایش قیمت برای آن‌ها وجود دارد. هرچند در دو سه سال اخیر، روند رشد بورس به گونه‌ای بوده که انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کرده، اما این افراد باید روند بلند مدت بورس و بازدهی بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازار‌ها را مدنظر داشته باشند.

آیا زمزمه‌های ریزش بازار بورس واقعیت دارد؟
در حال حاضر، نگرانی‌هایی از ریزش بازار وجود دارد و ممکن است افرادی که اخیراً و با تجربه و دانش کمتری وارد بازار شده‌اند، از این اتفاق متضرر شوند. ولی روی هم رفته، استفاده از تجربه‌های دیگران، افزایش تنوع پرتفوی سهام و استفاده از امکان خرید سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ازجمله راهکار‌های عمومی است که در صورت ریزش بازار، منجر به کاهش ضرر افراد می‌شود.

آیا تشویق مردم به سرمایه گذاری در بورس از طرف دولت یک برنامه کوتاه مدت به شمار می‌آید تا دولت کسری بودجه حال حاضر را جبران نماید یا اینکه یک استراتژی طولانی مدت است؟
در بند نهم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آمده است: «اصلاح و تقویت همه‌جانبه‌ی نظام مالی کشور با هدف پاسخگویی به نیاز‌های اقتصاد ملی، ایجاد ثبات در اقتصاد ملی و پیشگامی در تقویت بخش واقعی». به نظر می‌رسد بازار سرمایه کشور می‌تواند پیشگام اصلاحات نظام مالی و تقویت بخش واقعی اقتصاد کشور باشد و در صورت استفاده صحیح از این فرصت، بسیاری از مشکلات ساختاری کشور قابل حل خواهد بود.

در بند اول سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری به آمده است: «تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تأکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم‌درآمد و متوسط». در صورتی که دولت حمایت خود را از بازار سرمایه افزایش دهد و اعتماد ایجاد شده به بازار خدشه‌دار نشود، بازار سرمایه کشور می‌تواند به عنوان مهم‌ترین ابزار رونق و جهش تولید در خدمت بخش واقعی اقتصاد قرار گیرد و به یک بازی برد-برد بین بازار و ذینفعان تبدیل خود شود؛ بنابراین در حال حاضر بازار سرمایه کشور بهترین بستر برای تحقق بند اول سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی، در بازار سرمایه کشور متبلور شده است.

آینده بورس و تاثیر رویکرد‌های فعلی بر آن را چطور بررسی وضعیت بازارهای مالی بررسی وضعیت بازارهای مالی می‌بینید؟
به نظر می‌رسد برخی اصلاحات مدنظر دولت، نظیر حذف چهار صفر از پول ملی نیز در کوتاه مدت منجر به افزایش اقبال به بازار سرمایه شود. باتوجه به این که برخی افراد در تحلیل‌های خود برای خرید سهام، بدون درنظر گرفتن تعداد سهام یک شرکت یا ارزش بازاری آن، صرفاً به قیمت هر سهم توجه می‌کنند. کاهش چهار صفر منجر به تعمیق این خطای تحلیلی خواهد شد و احتمال می‌رود شاهد رشد مقطعی بازار بعد از حذف چهار صفر از پول ملی باشیم. اما باتوجه به افزایش ورود نقدینگی به بازار سرمایه و وجود تقاضای قابل توجه در خرید سهام شرکت ها، تسهیل و افزایش ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه علاوه بر توسعه بازار، به تعدیل تقاضا کمک کرده و روند رشد بازار را منطقی‌تر می‌کند.

بررسی وضعیت بازارهای مالی

۰۴ دی ۱۳۹۹ بازارهای مالی,رادیو گفتگو,مالی

«بررسی وضعیت فعلی بازار سرمایه»

❇️ اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران تقدیم می‌کند 🔊 برنامه بی‌ قاب، بی‌ نقاب صادق الحسینی علی مروی مهدی حیدری مرتضی زمانیان 📅 ۲۳ شهریور ١٣٩٩ – رادیو گفتگو

❇️ اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران تقدیم می‌کند

🔊 برنامه بی‌ قاب، بی‌ نقاب

صادق الحسینی

علی مروی

مهدی حیدری

مرتضی زمانیان

📅 ۲۳ شهریور ١٣٩٩ – رادیو گفتگو

مشتاقانه منتظر دریافت نظرات شما دوستان عزیز هستیم پاسخ دادن را کنسل کنید

ثبت‌نام مدرسه تابستانی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران آغاز شد

۱۶ تیر ۱۴۰۱

تاملی در باب عملکرد ضعیف و ابعاد مختلف مقوله زیان در شرکت‏های دولتی

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱

بهینه‌سازی مصرف سوخت از طریق راهکارهای دیجیتالی

۱۷ فروردین ۱۴۰۱

تسهیلات ساخت مسکن به سیاست هدایت اعتبار و کنترل تورم کمک می‌کند

۰۸ فروردین ۱۴۰۱

ارائه راهکار برای ممانعت از فروش تسهیلات قرض‌­الحسنه ازدواج

۱۸ اسفند ۱۴۰۰

اندیشکده‌ها نهادهای مؤثری هستند که با ایفای نقش واسط میان نخبگان جامعه و نهادهای حکمرانی، برای یاری‌رساندن به حکومت‌ها و پر کردن این خلأ ایجادشده‌اند. آن‌ها از یکسو به شناختی عمیق و نظام‌مند از مشکلات پیچیده جامعه و حکومت‌ها دست می‌یابند

نگاهی کلی به صنایع جذاب بورس

بورسان: همانطور که در گزارش پیش‌بینی امروز نیز اشاره شد، وضعیت معاملات در صنایع و سهام مختلف، متفاوت دنبال می‌شود و دلیل اصلی این موضوع نیز در وضعیت گزارش‌های مالی شرکت‌ها در فصل بهار و همچنین چشم‌انداز آتی آن‌ها وجود دارد. در ادامه به بررسی وضعیت کلی برخی از صنایع خواهیم پرداخت تا دید کامل‌تری را از چشم‌انداز آینده داشته باشیم.

بانکی‌های پرتقاضا پس از دوران کم‌رمق

پس از سپری شدن یک دوره کم‌ رونق در معاملات گروه بانکی، امروز نمادهای این صنعت با تقاضای قابل توجهی همراه شده‌اند. دلیل این موضوع افزایش سودآوری خوب بسیاری از بانک‌ها در فصل بهار نسبت به فصول قبل بوده که در کنار کاهش قیمت زیاد سهام آن‌ها طی ماه‌های گذشته، نسبت قیمت به درآمد آن‌ها را تا حد جذابی کاهش داده است.
برای مثال بانک ملت در بهار امسال توانسته است که به سود ۴۳ تومانی به ازای هر سهم برسد که باعث می‌شود تجمیع سود چهار فصل اخیر بانک به ۱۰۹ تومان به ازای هر سهم برسد. این سودآوری (با سرمایه قدیم) در کنار قیمت ۲۷۰ تومانی در تابلوی معاملات، P/E tmm بانک را با سرمایه جدید به حوالی حدود ۳.۲ کاهش داده است.
البته دلیل اصلی احتیاط سهامداران در خرید نمادهای بانکی با وجود جذابیت بالایی که در قیمت دارند، بحث برجام و دستیابی به توافق هسته‌ای است. از آنجایی که بحث مذاکرات به حاشیه رفته و فعلا خبری از توافق در کوتاه‌مدت به گوش نمی‌رسد، معامله‌گران نیز به آهستگی به سمت این سهام حرکت می‌کنند.

پتروشیمی‌های سبز و قرمز

گروه پتروشیمی امروز بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده است و اگر به تابلوی این صنعت نگاهی بیندازیم، تفاوت رنگ‌ها در آن به وضوح دیده می‌شود. تقریبا از زمستان سال گذشته بود که شرایط برای برخی شرکت‌های پتروشیمی سخت شد و پس از آن نیز افزایش هزینه‌ها و کاهش قیمت محصولات در بازارهای جهانی باعث شد که برخی از این شرکت‌ها با چالش‌های بسیار زیادی در سودآوری مواجه شوند.
در زمستان سال گذشته افزایش سنگین هزینه‌های انرژی باعث شد که برخی شرکت‌ها به سمت زیان‌دهی حرکت کنند. زاگرس که در صدر این مشکلات قرار داشت، از سمت کاهش قیمت سنگین متانول نیز در بازارهای جهانی تاثیر گرفت و پس از آن نیز افزایش قیمت یوتیلیتی‌ها، ضربه بعدی را به این شرکت وارد کرد. در بهار اما با توجه به سقف‌گذاری قیمت ۵هزار تومان برای نرخ گاز، کمی از هزینه‌های این شرکت کاسته شد اما هچنان متانول زیر ۳۰۰ دلاری و قیمت بالای یوتیلیتی‌ها این شرکت را اذیت می‌کند.
در سمت خوش‌رنگ این گروه می‌توان به شپدیس اشاره کرد که در نبود دیگر اوره‌سازان، سرمایه قابل توجهی را در معاملات امروز به خود جذب کرده است. فروش خوب این شرکت‌ در فصل بهار و شناسایی سود ۱۴۴۵ تومانی به ازای هر سهم، درحالی که در ۶ ماهه سال مالی ۱۴۰۰ تومان سود ساخته بود، باعث شده است که همچنان چشم‌انداز سودآوری خوبی داشته باشد. قیمت اوره هرچند که از سقف‌های خود فاصله گرفته اما همچنان در محدوده‌های جذابی قرار دارد. نکته مثبت دیگر نیز برای این شرکت و دیگر اوره‌سازان، مصرف گاز به عنوان خوراک است که هزینه‌های زیادی را به شرکت تحمیل نمی‌کند. شپدیس هم‌اکنون P/E ttm زیر ۵ دارد.

فلزات اساسی در نبود بزرگان

گروه فلزات اساسی امروز جزو ضعیف‌ترین صنایع از لحاظ بازدهی هستند و می‌توان گفت که اغلب نمادهای آن در محدوده منفی معامله می‌شوند. طی چند روز گذشته که گزارش‌های فصلی شرکت‌ها منتشر شد، عملکردهای متفاوتی از شرکت‌ها مشاهده شد که شاید بتوان گفت اغلب آن‌ها نیز چندان چنگی به دل نمی‌زد. البته در این میان شرکت‌های بزرگ مانند فولاد مبارکه و فملی جهش سودآوری‌های خوبی را نسبت به سال گذشته داشتند که اگر امروز بازگشایی می‌شدند، می‌توانستند تقاضای بهتری را به این گروه وارد کنند. اما به طور کلی وضعیت این صنعت نسبت به فصل قبلی ضعیف‌تر بود.

این شرکت‌ها نیز که در گیر و دار افزایش سنگین هزینه‌های تولید بودند، طی دو ماه گذشته کاهش قیمت شدیدی را نیز برای محصولاتشان در بازارهای تجربه کردند تا سودآوری و حاشیه سود آن‌ها شرایط مطلوبی را دنبال نکنند.

البته این گروه همچنان در قیمت‌های کنونی جزو صنایع ارزنده و جذاب بازار محسوب می‌شوند. برای مثال فولاد مبارکه در صورت تکرار سودآوری سال قبل در سال جاری (که با احتمال بالایی فراتر از آن نیز خواهد بود) و با فرض تقسیم سود ۵۰ درصدی در مجمع، با قیمت ۹۶۰ تومان بازگشایی می‌شود تا P/E آینده‌نگر این سهم به حوالی ۳.۷ برسد. P/E فملی نیز با همین فرضیات، حوالی ۴.۴ ارزیابی می‌شود.

غذایی‌ها در انتظار گزارش‌های تابستان

گروه غذایی نیز یکی از گروه‌هایی است مدت‌هاست به دلیل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مورد توجه بازار قرار گرفته و نوسانات زیادی را نیز در این مدت تجربه کرده است.

تا قبل از انتشار صورت‌های مالی بهار برای شرکت‌های غذایی، صحبت‌های ضد و نقیضی از افزایش سودآوری این شرکت‌ها در ابهام افزایش نرخ و افزایش هزینه‌های تولید به گوش می‌رسید. به هرحال با نگاهی به گزارش برخی از این نمادها، به نظر می‌رسد که ترازو به سمت افزایش نرخ‌ها سنگینی کرده و این شرکت‌ها موفق شده‌اند با افزایش سودآوری و حاشیه سود روبرو شوند. برای مثال می‌توان به گزارش غمینو اشاره کرد که در بهار سود ۳۰ تومانی به ازای هر سهم با حاشیه سود ناخالص ۴۳ درصد داشته درحالی که در زمستان ۱۷ تومان با حاشیه سود ناخالص ۳۱۰ درصد داشته است. غصینو و غپینو نیز شرایط یکسانی را دنبال کرده‌اند.

نکته قابل توجه در گزارش‌های برخی از این شرکت‌ها این است که افزایش نرخ دریافتی تقریبا از اواخر اردیبهشت اعمال شد و برخی از مواد اولیه شرکت‌ها نیز با قیمت قبل از افزایش‌ها برای تولید محصولات استفاده شده بودند از این روز گزارش فصل تابستان این شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان به صورت دقیق‌تری به بررسی وضعیت آن‌ها پرداخت. نکته دیگر نیز احتمال کاهش حاشیه سود در کنار افزایش سودآوری است که می‌تواند در بلندمدت درآمد واقعی شرکت‌ها را با چالش مواجه کند، اتفاقی که در گزارش بهار نماد غکورش دیده می‌شود.

روزهای خوبی برای بورس در ماه دوم تابستان پیش بینی می‌شود

به عقیده کارشناسان احتمالا بورس در مرداد امسال هم، با رشد همراه باشد، البته این مساله در صورتی رخ خواهد داد که مساله خروج پول حقیقی از بازار سهام حل شده و روند معاملات به صورت منطقی دنبال شود.

به گزارش قدس آنلاین، بازارهای مالی در همه کشورها متاثر از عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی هستند. در ایران نیز گاهی مساله ریسک‌های سیاسی و بین المللی تاثیر بیشتری از موضوعات اقتصادی بر بازارهای مالی دارد.

اولین ماه از تابستان در حالی به پایان رسید که بورس روزگار خوبی را پشت سر نگذراند. بازدهی شاخص کل در این ماه برابر با منفی ۴.۴۲ درصد بود و شاخص کل هم‌وزن نیز افت ۴.۶۶ درصدی را تجربه کرد. در این بررسی وضعیت بازارهای مالی میان ارزش معاملات خرد در بورس به شدت کاهش پیدا کرد و در آخرین روز کاری تیر ماه این رقم به کم‌ ترین میزان در ۱۶ ماه اخیر رسیده است.

به نظر برخی از کارشناسان بازار سرمایه بخشی از کاهش ارزش معاملات خرد به دلیل توقف بسیاری از نمادهای بازار برای برگزاری مجامع سالیانه بوده است، به طور کلی روند معاملات تیر ماه حاکی از رکود شدید حاکم بر بازار است.

* افت ۴.۴ درصدی شاخص های بورس

آمارها نشان می‌دهد که تیرماه امسال، بر خلاف تیرماه‌ ۱۵ سال گذشته ‌بورس بدترین عملکرد خود را ثبت کرده و تجربه ‌ای مشابه سال ۱۳۹۱ را برای معامله گران به جا گذاشته است. پیش از این بازدهی منفی ۴.۳۸ درصدی تیر ماه سال ۱۳۹۱ بدترین عملکرد بورس در این ماه بود. تیر ماه سال ۱۳۹۹ با ثبت بازدهی حدود ۵۱ درصدی نیز بهترین عملکرد بورس بر اساس بازدهی شاخص کل بوده است.

بررسی ها نشان می دهد، بورس همیشه در تیرماه عملکرد خوبی را طی ۱۵ سال گذشته (غیر از امسال) ثبت کرده است؛ به گونه ای که طی این مدت در یازده سال شاهد بازدهی مثبت شاخص کل بوده‌ایم.

* رشد دلار در صرافی ملی و کاهش در بازار آزاد

در تیر امسال قیمت دلار در صرافی ملی ، ۰.۷۶ درصد رشد داشت. این در حالی است که دلار در ماه خرداد با ۷،۸۲ بازدهی مثبت، پس از طلا در جایگاه دوم بیشترین بازدهی قرار گرفته بود.

صرافی ملی، در روز ۳۱ خرداد، نرخ فروش دلار را ۲۷ هزار و ۶۳۷ تومان را اعلام کرد. این در حالی است که بررسی وضعیت بازارهای مالی نرخ صرافی ملی در روز پنجشنبه ۳۰ تیر، ۲۷ هزار و ۸۴۶ تومان به ثبت رسید.

در بازار غیر رسمی نیز در ماه گذشته، نوسانات زیادی اتفاق افتاد و دلار در این ماه بین دو کانال نوسان داشت. اما در نهایت با روند کاهشی به کار خود پایان داد.

* ضرر خریداران سکه و طلا در تیرماه

قیمت طلا در اولین ماه تابستان سال ۱۴۰۱ با کاهش ۵.۶۳ درصدی روبرو شد، این در حالی است که طلا در خردادماه، با ۱۰،۱۱ رشد، بیشترین بازدهی مثبت را در میان بازارهای مالی داشت.

قیمت طلا در آخرین روز خرداد ۱۴۰۱، یک میلیون و ۴۳۵ هزار و ۸۸۶ تومان بود. در حالی که بازار طلا در در روز ۳۰ تیر، به قیمت یک میلیون و ۳۵۵ هزار و ۸۹ تومان رسید.

با افت قیمت طلا، خریداران سکه نیز با افت قیمتی که در این بازار رخ داد، ضرر کردند. افت قیمت سکه طرح جدید، ۴.۵۲ درصد بود. در حالی که سکه در خرداد، ۶.۹۰ درصد بازدهی مثبت را تجربه کرده بود.

قیمت سکه طرح جدید، در روز پایانی خرداد، ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود و در آخرین روز کاری تیر، به ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.

* بازارهای مالی به تعادل می رسند

در این‌باره، محمد بیات، کارشناس اقتصاد ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می گوید: به‌طور کلی روند دلار در دو بخش خلاصه می ‌شود؛ یک بخش سیاست‌های بازارساز و بخش دیگر متغیرهای بنیادی تعیین ‌کننده قیمت دلار؛ از نظر سیاست‌های بانک مرکزی، عرضه ارز صادرکنندگان در بازار توافقی ارز تاثیر زیادی بر روی افزایش عرضه دلار و تثبیت قیمت ارز داشته است.

وی ادامه داد: به نظر می رسد فاصله قیمت ارز نیمایی با ارز در بازار آزاد در ماه آینده نیز در همین مقدار فعلی باقی بماند، البته به روند نوسانی مانند تیرماه نیز وجود خواهد داشت. اما بازارهای دیگر در ماه آینده باید روند متعادل تری را پشت سر بگذارند.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: چشم ‌انداز اقتصادی کشور نشان‌ می‌ دهد که احتمالا بورس نیز در مرداد، با رشد همراه باشد. البته این مساله در صورتی رخ خواهد داد که مساله خروج پول حقیقی از بازار سهام حل شده و روند معاملات به صورت منطقی دنبال شود.